رشد چشمگیر سوادآموزی از “وضعیت وحشتناک” قبل از انقلاب به باسوادی بیش از ۹۰درصدی امروز

به گزارش خبرنگار علمی افقنا،؛ یکی از مسائل بسیار فاجعه‌بار و سیاه در دوره رژیم پهلوی، وضعیت حوزه سوادآموزی در ایران بود چراکه در این دوره، بخش زیادی از ملت ایران بی‌سواد بودند.

با توجه به اینکه سوادآموزی از ارکان و پایه‌های مستحکم پیشرفت هر ملت و جامعه‌ای است لذا در گزارشی به بررسی و مقایسه وضعیت سطح سواد عمومی مردم ایران در قبل و بعد از انقلاب پرداخته‌ایم.

سطح بی‌سوادی مردم ایران در دوره قبل از انقلاب اسلامی به‌حدی بود که امام خمینی‌(ره) در 7 دی 1358 طی پیامی جهت «مبارزه عمومی با بی‌سوادی‌» فرمودند: «‌از جمله حوایج اولیه برای هر ملت که در ردیف بهداشت و مسکن بلکه مهم‌تر از آنهاست، آموزش برای همگان است؛ مع‌الأسف کشور ما وارث ملتی است که از این نعمت بزرگ در رژیم سابق محروم و اکثر افراد کشور ما از نوشتن و خواندن برخوردار نیستند، چه رسد به آموزش عالی. مایه بسی خجلت است که در کشوری که مهد علم و ادب بوده و در سایه اسلام زندگی می‌کند که طلب علم را فریضه دانسته است، از نوشتن و خواندن محروم باشد.»

شاید این تیتر روزنامه اطلاعات، وضعیت بحرانی و فاجعه‌بارِ بی‌سوادی در دوران پهلوی را بهتر به نمایش بگذارد! نخست وزیر وقت در سمیناری اذعان می‌کند که تعداد بی‌سوادها وحشتناک است!

ازاین‌رو بود که عقب‌ماندگی رژیم پهلوی در حوزه سواد، مورد اذعان سفیر وقت انگلیس هم قرار گرفت. “آنتونی پارسونز” با ابراز تأسف اعلام می‌کند: «سیستم آموزش عمومیِ در حال تکوین، از تقاضای روزافزون جامعه بسیار عقب مانده بود.»، این عقب‌ماندگی به‌ویژه میان روستاییان و نیز زن‌ها بیشتر خود را نشان می‌داد و ثابت می‌کرد طرح‌های رژیم پهلوی در این حوزه چیزی جز شکست به ارمغان نداشته است.

آمار بی‌سوادان در سال 1355 به این صورت بوده است که نزدیک به 41.1 درصد از آقایان و 64.5 درصد از بانوان ایرانی در این سال بی‌سواد بوده‌اند که این ‌آمار بعد از انقلاب و در سال 1395 به این صورت بوده است که 9 درصد از آقایان و 15.8 درصد از بانوان ایرانی بی‌سواد هستند که نشان‌دهنده کاهش بسیار زیاد آمار بی‌سوادان بعد از انقلاب بوده است.

در سال 1395 استان‌های سیستان و بلوچستان، کردستان و آذربایجان غربی بیشترین آمار بی‌سوادی و استان‌های تهران، البرز و سمنان کمترین آمار بی‌سوادی را داشته‌اند.

میزان با‌سوادی جمعیت ایران از سال 1335 تا سال 1395 به این صورت بوده است که آمار با‌سوادی در سال 1335 در آقایان 22.4، در بانوان 8 درصد و در مجموع آقایان و بانوان 15.1 درصد است. آمار باسوادی در سال 1355 در آقایان 58.9 درصد،‌ در بانوان 35.5 درصد و در مجموع آقایان و بانوان 47.5 درصد بوده است. آمار باسوادی بعد از انقلاب و در سال 1395 در آقایان 91 درصد، در بانوان 84.2 درصد و در مجموع آقایان و بانوان بیش از 87.6 درصد بوده است.

همچنین “شاپور محمدزاده” رئیس سازمان نهضت سوادآموزی در یک برنامه تلویزیونی درباره نهضت سوادآموزی بعد از انقلاب گفت: امام راحل(ره) با توجه و نگاه جامع به مسئله علم‌آموزی در همان سال‌های ابتدایی انقلاب، سوادآموزی را در گام اول باعث ایجاد فرصت آموزش همگانی و محرومیت‌زدایی از قشر بی‌سواد جامعه و در گام دوم ایجاد فرصت برای تبدیل فرهنگ وابسته کشور به فرهنگی مستقل می‌دانستند.

وی درباره وضعیت سوادآموزی در کشور گفت: تا آخرین سال‌های سقوط رژیم شاهنشاهی خیل عظیمی از کودکان لازم‌التعلیم از امکان ورود به مدارس محروم بودند و به همین دلیل روز به روز با توجه به روند صعودی رشد جمعیت، بر تعداد بی‌سوادان جامعه افزوده می‌شد، به‌طوری که طبق سرشماری سال 1355 خورشیدی از کل جمعیت 27.1 میلیون نفری شش سال به بالا، 14.2 میلیون نفر (52.5 درصد) بی‌سواد بوده‌اند.

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی گفت: یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و با توجه به اهمیت و ضرورت سوادآموزی، به‌فرمان امام خمینی(ره) در دی‌ماه 1358 نهضت سوادآموزی تأسیس شد. در اساسنامه نهضت سوادآموزی، هدف از تشکیل این نهاد از بین بردن بی‌سوادی در کشور اعلام شد و در این اساسنامه که در سال 1363 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، نهضت، سازمانی وابسته به وزارت آموزش‌وپرورش اعلام شد، در این اساسنامه قید شد که سرپرست نهضت به‌عنوان معاون وزیر آموزش‌وپرورش و رئیس سازمان انجام وظیفه کند.

محمدزاده گفت: پس از تأسیس نهضت سوادآموزی تا سال 1365 نزدیک به 11 میلیون نفر به باسوادان کشور افزوده شد و نرخ باسوادی کشور از 47.5 به حدود 61.8 درصد رسید، لیکن به‌علل گوناگون و از جمله رشد سریع جمعیت و فقدان امکانات آموزشی برای همه خردسالان در آن سال قدر مطلق بی‌سوادی نه‌تنها کاهش نیافته بلکه حدود 600 هزار نفر نیز افزایش داشته است.

وی ادامه داد: با اجرای طرح بسیج عمومی سوادآموزی در سال 1369 و آموزش بیش از 4.1 میلیون نفر بی‌سواد مطلق در طول یک دهه، در سال 1375 نرخ باسوادی در ایران به 79.5 درصد رسید (18درصد افزایش)، این افزایش در سرشماری 1385، 90 و 1395 به‌ترتیب به 84.6 درصد، 84.8 درصد و 87.6 درصد ادامه پیدا کرد و در برآورد سال 1400 این رقم به 90.5 درصد افزایش یافته است، اما متأسفانه هنوز جامعه ما با حدود 7.5 میلیون بی‌سواد روبه‌رو است.

منبع : خبرگزاری تسنیم+